คำนมัสการอาจริยคุณ

เกี่ยวกับครูอาจารย์เป็นผู้มีพระคุณแก่เราเพราะเป็นผู้อบรมสั่งสอนและถ่ายทอดวิชาความรู้ให้แก่เรา

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

อนึ่งข้าคำนับน้อม                     ต่อพระครูผู้การุญ
โอบเอื้อและเจือจุน                        อนุสาสน์ทุกสิ่งสรรพ์
      ยัง บ ทราบก็ได้ทราบ              ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน
ชี้แจงและแบ่งปัน                           ขยายอัตถ์ให้ชัดเจน

     

อ่านเพิ่มเติม

คำนมัสการมาตาปิตุคุณ

        

เกี่ยวกับ มารดาบิดาเป็นผู้มีพระคุณแก่เราเพราะเป็นผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูเราโดยไม่หวังผลตอบแทน

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

                                   ข้าขานบชนกคุณ           ชนนีเป็นเค้ามูล
                               ผู้กอบนุกูลพูน                     ผดุงจวบเจริญวัย

                                   ฟูมฟักทะนุถนอม            บ บำราศนิราไกล

                               แสนยากเท่าไรๆ                  บ คิดยากลำบากกาย

                                   ตรากทนระคนทุกข์         ถนอมเลี้ยงฤรู้วาย

                               ปกป้องซึ่งอันตราย             จนได้รอดเป็นกายา

อ่านเพิ่มเติม

คำนมัสการพระสังฆคุณ

     ถ้าพรพุทธองค์ไม่ได้ทรงสถาปนาคณะสงฆ์ขึ้นหลักธรรมที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบย่อมสูญสิ้นไปพร้อมกับเสด็จดับขันธ์ปรินิพาน

กาพย์ฉบัง ๑๖

                    สงฆ์ใดสาวกศาสดา                             รับปฏิบัติมา
            แต่องค์สมเด็จภควันต์

                     เห็นแจ้งจตุสัจเสร็จบรร-                    ลุทางที่อัน

            ระงับและดับทุกข์ภัย
                    โดยเสด็จพระผู้ตรัสไตร                      ปัญญาผ่องใส
            สะอาดและปราศมัวหมอง
                    เหินห่างทางข้าศึกปอง                        บ่ มิลำพอง
            ด้วยกายและวาจาใจ

อ่านเพิ่มเติม

คำนมัสการพระธรรมคุณ

       มีเนื้อหาคือคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า มีดังนี้
กาพย์ฉบัง ๑๖
            ธรรมะคือคุณากร                  ส่วนชอบสาธร 

ดุจดวงประทีปชัชวาล
            แห่งองค์พระศาสดาจารย์    ส่องสัตว์สันดาน
สว่างกระจ่างใจมล
            ธรรมใดนับโดยมรรคผล      เป็นแปดพึงยล
และเก้านับทั้งนฤพาน
            สมญาโลกอุดรพิสดาร         อันลึกโอฬาร
พิสุทธิ์พิเศษสุกใส
            อีกธรรมต้นทางครรไล         นามขนานขานไข
ปฏิบัติปริยัติเป็นสอง 

อ่านเพิ่มเติม

คำนมัสการพระพุทธคุณ

     คือการสรรเสริญพระคุณของพระพุทธเจ้า มีดังนี้

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

                          องค์ใดพระสัมพุทธ             สุวิสุทธะสันดาน
                          ตัดมูลกิเลสมาร                   บ่มิหม่นมิหมองมัว
                          หนึ่งในพระทัยท่าน             ก็เบิกบานคือดอกบัว
                          ราคีบ่พันพัว                         สุวคนธะกำจร
                          องค์ใดประกอบด้วย            พระกรุณาดังสาคร
                          โปรดหมู่ประชากร               มละโอฆะกันดาร
                          ชี้ทางบรรเทาทุกข์               และชี้สุขเกษมสานต์
                          ชี้ทางพระนฤพาน                อันพ้นโศกวิโยคภัย

อ่านเพิ่มเติม

ลักษณะคำประพันธ์

คำนมัสการคุณานุคุณแต่ละตอนแต่งด้วยคำประพันธ์ประเภทต่างๆดังนี้

         ๓.๑ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

               อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ เป็นฉันท์ที่นำมาแต่งคำนมัสการคุณานุคุณ มาตาปิตุคุณ และอาจริยคุณ มีลักษณะบังคับ ดังแผนผังต่อไปนี้

   ๓.๒ กาพย์ฉบัง ๑๖ อ่านเพิ่มเติม

ความเป็นมา

คำนมัสการคุณานุคุณที่คัดมาให้ศึกษามีเนื้อหาแบ่งออกเป็น ๕ ตอน แต่ละตอนมีที่มาจากคาถาภาษาบาลี ดังนี้

คำนมัสการพระพุทธคุณ : อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา, พุทธัง ภะคะวันตัง อภิวาเทมิ

พระผู้มีพระภาคเจ้า, เป็นพระอรหันต์ดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกข์สิ้นเชิง ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง

คำนมัสการพระธรรมคุณ :สวาก ขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมังนะมัสสามิ

คำนมัสการพระสังฆคุณ : สุปะฏิปปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังฆัง นะมามิ

คำนมัสการมาตาปิตุคุณ : มารดาทั้งสองเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยคุณอันหาที่สุดมิได้ 

อ่านเพิ่มเติม

ประวัติผู้แต่ง

       พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารกูร) เป็นนักปราชญ์คนสำคัญของไทยในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้รอบรู้ในวิชาภาษาไทยและได้ชื่อว่าเป็นข้าราชการที่จงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ ทั้งยังเป็นครูที่เปี่ยมด้วยคุณธรรม

อ่านเพิ่มเติม

คำนมัสการคุณานุคุณ

          คำนมัสการคุณานุคุณ เป็นผลงานการประพันธ์ของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อยอาจารยางกูร) มีเนื้อหาว่าด้วยการน้อมรำลึกและสำนึกในคุณงามความดีของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บิดามารดา และครูอาจารย์ โดยมีความมุ่งหมายให้ผู้อ่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเยาวชนไทย 

อ่านเพิ่มเติม